Միջնադարյան Հայաստանի եկեղեկան ճարտարապետության գողտրիկ նմուշներից մեկը` Մաթոսավանքը, կառուցվել է 1205 թ.-ին և գտնվում է ՀՀ Տավուշի մարզի Դիլիջան քաղաքից 5 կմ դեպի արևմուտք` Դիլիջան Ազգային պարկի տարածքում: Համալիրը բաղկացած է միմյանց կից փոքր եկեղեցիներից, գավթից ու գրատնից: Առաջին եկեղեցին կիսամշակ փոքր քարերով, թաղակապ ծածկով փոքր շինություն է, մուտքը` արևմտյան կողմից: Մուտքի բարավորի քարին կա շինարարական արձանագրություն:
Արևմուտքից եկեղեցուն կից է քառակուսի հատակագծով, ներսից կրաշաղախով պատված գավիթը: Գրատունը հյուսիսային կողմից հաղորդակից է գավթին, որը նույնպես թաղակապ շինություն է: Համալիրի մեջ է մտնում նաև Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, որը կառուցել է Ավագ Զաքարյանը` Իվանե Զաքարյանի որդին 1247թ.: Այժմ Մաթոսավանքը խոնարհված է: Նախկինում վանքը կոչել են նաև Պղնձահանք կամ Պղնձահանքի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի:
